❀ Đền Trình
Tên chữ là Ngũ Nhạc Linh Từ, là một trong những di tích lịch sử văn hoá nổi tiếng trong khu thắng cảnh Hương Sơn. Ngồi đền gắn liền với truyền thuyết về một vị thần tướng tên Hùng Lang, do trời cao phái xuống cứu giúp đất nước. Sau khi đã phò trợ Phù Đổng Thiên Vương tiêu diệt xong giặc Ân, ngài đã để lại kim ngân nhà vua ban tặng mình lại cho dân làng Yến Vỹ và bay về trời. Nhà Vua hay tin đã cho lập đền thờ Ngài ở núi Ngũ Nhạc ngàn năm thờ phụng.
Trong chiến tranh đền Trình đã bị tàn phá khá nhiều và được phục dựng lại từ năm 1992. Phong cách kiến trúc theo kiểu chữ “Tam“ (hậu cung – đại bái – tiền đường), nổi bật bởi những bức tứ linh tứ quí chạm trổ tinh xảo tăng thêm vẻ thiêng liêng.
❀ Chùa Thiên Trù
Còn có tên gọi là chùa Trò, thuộc hệ phái Bắc Tông. Theo truyền thuyết, xưa có lần vua Lê Thánh Tông đi tuần thú qua đây, đã phát hiện vị trí ngôi chùa ứng với chòm sao Thiên Trù nên đã đặt ra cái tên như vậy. Kiểu kiến trúc của ngôi chùa có tên là “Ngũ môn tam cấp” - tức năm cửa ba bậc. Hai bên sân là hai dãy nhà tranh làm cho du khách nghỉ ngơi trong ngày hội. Trước bảo thềm thứ nhất có đặt một đỉnh đồng cao đến 3m lúc nào cũng khói nhang nghi ngút.
❀ Động Tiên Sơn
Từ Thiên Trù đi tiếp khoảng 200m nữa là động Tiên Sơn. Tuy khá nhỏ nhưng nơi này có địa thế và nhiều nhũ đá tuyệt đẹp, nhiều hình dáng như: bàn tay phật , ngà voi trắng, trái tim, khánh đá, chiêng đá,… khi gõ vào sẽ phát ra những âm thanh du dương như tiếng nhạc.
❀ Chùa Giải Oan
Trên đường vào động Hương Tích bạn sẽ đến được dòng Hồ Khê (hay suối Giải Oan). Từ đây nhìn lên phía bên trái là chùa Giải Oan tọa lạc trên triền núi thấp, nơi gắn liền với câu chuyện về Phật Bà Quan Thế Âm thờ trong động Hương Tích. Sau khi được thần núi cứu từ pháp trường về Chùa Hương, tại đây Ngài trút bỏ hồng trần để vào động Hương Tích tu hành. Ngôi chùa Giải Oan cổ xưa với kiến trúc mái ngói đỏ cong vút, từng cánh cửa cổ mộc mạc, gần đó là một giếng nước nhỏ, gọi là giếng Thiên Nhiên Thanh Trì với làn nước trong vắt, thuần khiết.
❀ Đền Trấn Song
Khi xưa đây chỉ là một ngôi miếu nhỏ do dân làng Yến Vỹ xây dựng để thờ bà “Chúa Rừng“- một vị thần hiện thân cho núi rừng được cho là sẽ mang đến may mắn và của cải.
Đền ở trên thế núi cao, dưới chân núi là một thung lũng khá sâu, nhìn qua thung lũng là một võng núi, nên còn được gọi là Đền Cửa Võng. Ngôi đền này không những là cảnh đẹp của chùa Hương mà còn là nơi lưu giữ những dấu ấn văn hoá, lịch sử của dân tộc. Tiêu biểu là vào năm 1958, khi Bác Hồ ghé thăm Chùa Hương đã nghỉ trưa tại đây.
❀ Động Hương Tích
Với độ cao 390m, động Hương Tích được coi là trung tâm của khu thắng cảnh chùa Hương, và là đích dừng chân của mọi du khách khi tìm về chiêm bái. Từ cửa động xuống ta phải qua 120 bậc đá, hai bên là rừng cây xanh rờn tựa chốn bồng lai. Bên trong động là những khối thạch nhũ kiều diễm với nhiều dáng hình độc đáo: cái tựa như 9 con rồng gọi là “cửu long Tranh Châu “, Cái tựa như Cây Vàng - Cây Bạc, hay một con trâu,…
Nổi bật chính là chiếc bệ đá hoa sen được điêu khắc rất tinh vi, do hai vị phi tần của vương triều Lê - Trịnh dâng tặng . Còn có những pho tượng đồng được đúc từ những năm ất dậu (1705), đời Vua Lê Dụ Tông. Hay pho tượng Quan Âm bằng đá quý với những đường nét tạc khắc tuyệt đẹp dưới triều nhà Nguyễn Tây Sơn.
❀ Chùa Hinh Bồng
Được xây dựng từ năm 1932, chùa Hinh Bồng cũng được xem là một trong những thắng cảnh nổi tiếng ở Hương Sơn. Đường lên động khá dốc và uốn khúc như thử thách lòng kiên trì của những người mộ đạo. Bên trong động thu hút bởi những nhũ đá kỳ vĩ tựa những chiếc đèn chùm sống động.
❀ Những đặc sản không thể bỏ qua
➤ Mơ chùa Hương
Một trong những đặc sản nổi bật nhất phải kể đến đó là quả mơ thường được trồng tại các sườn núi, thung lũng tạo thành các rừng mơ nối tiếp nhau. Mơ chùa Hương nhỏ quả, vàng rực, phủ một lớp lông tơ mịn như nhung, đôi chỗ sẽ có vỏ lấm tấm một chút sắc đỏ. Vị chua ngọt, thanh mát cảu loài trái cây này ngoài giúp giải khát còn có thể chữa được một số bệnh như ho, viêm họng,...
➤ Rau sắng
Hay còn gọi cây rau ngót rừng, là một đặc sản được nhiều người săn đón khi về trẩy hội chùa Hương. Lá non của rau sắng có màu xanh thẫm, óng ả, thường dùng để nấu canh với thịt hoặc cá. Mùi vị của loại rau này rất đậm đà, tuy nhiên lại khá khó trồng và thu hoạch nên giá cả cũng không hề rẻ.
➤ Thức ăn từ củ mài
Thường mọc ở vùng núi Hương Sơn, có đặc tính thanh, mát. Đặc biệt củ mài thu hoạch trên núi sẽ có vị thơm, dẻo đặc trưng. Nếu đã đến đây dừng quên thử qua món chè củ mài đặc sản hay chọn một ít bánh củ mài về làm quà cho người thân nhé.
➤ Chè lam
Cùng với bánh củ mài, chè lam cũng là một đặc sản vô cùng trứ danh ở Nam thiên đệ nhất động – Hương Tích. Món chè được làm kì công từ nếp cái, gừng tươi, bột quế, lạc rang vừa dẻo, vừa ngọt. Khi thưởng thức cùng nước trà lại càng tuyệt vời bởi vị dẻo thơm từ gạo nếp xem lẫn vị cay của gừng hòa quyện trong vị thanh của nước trà.