Vải thổ cẩm, len thủ công
Ngành công nghiệp dệt may (Thar Zo) là một phần không thể tách rời của đời sống và văn hóa tại Bhutan. Các sản phẩm làm từ vải thổ cẩm và len Bhutan đều có nguồn gốc từ các sợi len thiên nhiên (cotton, cotton thô, lụa,…), cũng như được thêu dệt thủ công hoàn toàn bởi đôi tay tinh xảo từ các thợ dệt nữ ở khu vực Đông Bhutan.
Nổi tiếng nhất phải kể đến vải len truyền thống Yathra được dệt tại huyện Bumthang, với nguyên liệu dệt được lấy từ lông bò Yak và len cừu cùng các họa tiết được thêu dệt một cách tinh xảo và bắt mắt. Sau khi dệt thành vải, chúng sẽ được gia công để làm ra các sản phẩm như trang phục truyền thống, khăn choàng hay túi xách… và được bán rộng rãi tại các khu chợ truyền thống ở Thimphu, Paro và Punakha. Một chiếc váy Kira cho nữ hoặc một chiếc áo khoác Gho truyền thống cho nam sẽ là lựa chọn làm quà lưu niệm du lịch Bhutan tuyệt vời bởi nó có tác dụng giữ ấm rất tốt và nhiều mẫu mã đẹp, độc đáo.
Mật ong hữu cơ
Một trong những món quà lưu niệm du lịch Bhutan bạn nên mua về chính là mật ong thiên nhiên Bhutan. Chúng được thu hoạch hai vụ trong một năm tại huyện Bumthang – thủ phủ của ngành nuôi ong, một vào tháng 7 và một vào tháng 9. Mùa thu hoạch tháng 7 cho mật ong có vị hoa cỏ, trong khi mùa thu hoạch tháng 9 lại cho mật ong có vị tam giác mạch. Mặc dù sản phẩm mật ong nổi tiếng và thu hút cả khách trong lẫn ngoài nước, sản lượng sản xuất thực tế lại không thực sự ổn định do điều kiện thời tiết lạnh nhiều dẫn đến việc các loài hoa cần thiết cho loài ong không sinh trưởng được, cũng như việc các tổ ong thường bị gấu phá hoại.
Tại Bhutan hiện có hai loại mật ong phổ biến: loại đóng chai có tem mạc của nhà nước mang thương hiệu Bumthang Honey và loại mật ong đất của người dân. Với loại đóng chai thương hiệu Bumthang Honey có giá dao động từ 270 – 300BTN/hũ 275g, trong khi loại mật ong đất của dân địa phương được đóng trong chai nhựa có màu đen đặc sánh, bán tại các phiên chợ với giá tầm 200BTN/chai 300g và 1,000BTN/chai 750g.
Gạo đỏ dinh dưỡng Bhutan
Là một quốc gia châu Á nên hạt gạo ở Bhutan cũng rất được chú trọng, mà phổ biến nhất trong mọi bữa ăn của người dân Bhutan chính là gạo đỏ Bhutan có nguồn gốc từ gạo đỏ Nhật. Do đã qua xay xát một nửa (semi-milled) nên loại gạo này vẫn còn phần cám đỏ bám lại, nhờ vậy khi nấu sẽ nhanh chín hơn gạo lứt. Khi gạo nấu chín sẽ thành cơm có màu hồng nhạt, mềm và hơi dính. Gạo đỏ được đánh giá cao bởi chứa nhiều các khoáng chất cần thiết cho con người (như magie, mangan, molybden, phospho…) đồng thời không chứa gluten và thích hợp cho việc ăn chay.
Ở Bhutan, gạo đỏ thường được dùng kèm với các món mặn khác, hoặc có thể chế biến thành cơm chiên gạo đỏ với gà, nấm hay ớt. Đây cũng là sản phẩm xuất khẩu duy nhất của đất nước Rồng Sấm ra toàn thế giới.
Rượu Zumzin và K5 Whisky
Được làm từ những trái đào chín mọng, organic 100% cùng nguồn nước khoáng thiên nhiên từ dãy Himalaya, rượu đào Zumzin được xem là một món quà lưu niệm du lịch Bhutan quý giá bởi hương thơm lừng và vị trái cây tự nhiên, để lại dư vị kéo dài cho những ai thưởng thức loại rượu này. Rượu cũng có độ cồn nhẹ (12 độ ABV), thích hợp nhâm nhi khai vị trước bữa ăn hoặc trong giao tiếp gặp mặt. Giả một chai rượu Zumzin nhỏ vào khoảng 100 BTN/chai 350ml.
Ngoài rượu đào Zumzin, dòng rượu whisky K5 cũng là một sản phẩm độc đáo tại Bhutan. Được đặt theo tên của vị vua Bhutan thứ 5 Jigme Khesar Namgyel Wangchuk, K5 Whisky là sự pha trộn giữa dòng Malt Scotch Whisky được chưng cất từ 8 đến 12 năm tại chính Scotland và rượu mạnh từ ngũ cốc hữu cơ, được chưng cất cùng nước khoáng thiên nhiên từ dãy Himalaya. K5 Whisky được xem là loại rượu phổ biến và ngon nhất trong các dòng rượu mạnh tại Bhutan, với mức giá vào khoảng 850 BNT/chai 750ml. Du khách có thể tìm mua cả hai loại rượu này tại các cửa hàng bán rượu ở Bhutan.
Bộ quà tặng tinh dầu sả thiên nhiên
Bên cạnh các sản phẩm nổi tiếng như rượu và vải thổ cẩm, bộ sản phẩm tinh dầu sả Bhutan cũng là một lựa chọn phổ biến làm quà lưu niệm. Một bộ quà tặng bao gồm tinh dầu sả nguyên chất và chai xịt hương sả – tất cả đều organic 100% và được chưng cất tại Bhutan.
Tinh dầu sả khi sử dụng luôn pha loãng với tỉ lệ 5ml cho 10 lít nước, có thể sử dụng máy xông để hỗn hợp được phát tán đều. Xịt hương sả có thành phần gồm tinh dầu sả hữu cơ, rượu và các loại tinh dầu khác, được sử dụng như hương nước hoa, có tác dụng đuổi côn trùng và là chất tẩy mùi tự nhiên.
Đông trùng hạ thảo
Là một trong những vị thuốc quý của đông y, đông trùng hạ thảo Bhutan được xem là mặt hàng đắt đỏ nhất tại đất nước này bởi độ quý hiếm và công năng của nó. Loại đông dược này được khai thác hết sức hạn chế và chỉ những con đông trùng phát triển tự nhiên tại môi trường dãy Tây Tạng – Himalaya mới có giá trị sử dụng cao hơn. Đông trùng hạ thảo chứa tứ 17 đến 19 loại acid amin khác nhau như D-mannitol, lipid, các nguyên tố vi lượng như Al, K, Na, Si… các chất hoạt động sinh học có giá trị dược liệu cao như axít cordiceptic, cordycepin, adenosin, hydroxyethyl-adenosin… cùng các loại vitamin. Loại đông dược này cũng được khoa học chứng minh có nhiều tác dụng tích cực trong việc hỗ trợ điều trị, cải thiện và bồi bổ sức khỏe con người, cũng như không có tác dụng phụ.
Để mua được đông trùng hạ thảo tại Bhutan bạn cần biết nguồn hàng chuẩn chất lượng và đảm bảo đông trùng hạ thảo 100% thiên nhiên, còn nguyên vẹn phần thân và thảo cùng chân rõ ràng để đảm bảo sản phẩm còn nguyên vẹn các dưỡng chất tự nhiên vốn có. Mức giá của loại đông được này cũng dao động tùy vào hạng của nó, tầm khoảng 300 USD/10 gram loại C đến 600 USD/10 gram loại A++ (hạng cao cấp). Đây cũng là một trong số các sản phẩm có mặt tại Made in Bhutan, với hai hạng A và A+ có chứng nhận xuất xứ và kiểm định rõ ràng từ Bộ Nông Nghiệp Bhutan, đảm bảo chất lượng cao cấp đến tay khách hàng.
Bơ, pho mát Yak
Một trong những loại đặc sản khi bạn ghé thăm các khu chợ truyền thống tại Bhutan chính là bơ và pho mát. Loại bơ phổ biến ở Bhutan (và cả khu vực cao nguyên Tây Tạng) chính là bơ bò Yak với màu vàng tự nhiên, thường được bán theo dạng tươi như trên hình, hoặc theo dạng các khối cắt nhỏ được sấy khô và kết thành các dây pho mát. Cũng cần biết rằng, người Bhutan nuôi bò chỉ lấy sữa để chế biến bơ và pho mát. Họ có thể không ăn thịt trong một thời gian dài, nhưng bơ và pho mát là bắt buộc phải có mỗi ngày trong thực đơn của họ (cùng với ớt).
Ngoài việc sử dụng bơ thay thế cho dầu ăn và làm nguyên liệu chế biến các món như Ema Datshi, Kewa Datshi…, người Bhutan còn dùng bơ Yak để làm món trà bơ đặc biệt và sử dụng chúng làm nến đốt tại các tu viện, đền thờ. Một kí bơ Yak có giá vào khoảng 600 – 1,000 BTN tùy từng cửa hàng, và khi mang về Việt Nam bạn nên đựng trong hộp nhựa kín.
Mứt trái cây hữu cơ
Các sản phẩm mứt trái cây organic cũng là một lựa chọn làm quà lưu niệm du lịch Bhutan tuyệt vời cho du khách. Tại huyện Bumthang, du khách có thể tìm mua các loại mứt này ngay tại một số khách sạn với rất nhiều lựa chọn hương vị, từ cam, dâu cho đến đào, mận. Một thương hiệu mứt phổ biến tại Bhutan là Druk, ngoài mứt họ còn cung cấp các loại nước ép trái cây và rau củ dầm nội địa với giá thành khá rẻ.
Ớt và bột ớt khô
Ẩm thực của Bhutan có vị cay là vị chủ đạo và các món ăn truyền thống tại đây đều có từ nhiều đến rất nhiều ớt hoặc bột ớt khô. Cần biết rằng ở Bhutan ớt được xem như một loại rau thay vì gia vị thông thường, và với người Bhutan một bữa ăn không có ớt sẽ rất nhạt và buồn tẻ.
Hầu hết mọi nhà dân tại Bhutan đều có các dây ớt phơi khô sau vụ thu hoạch, và nếu bạn du lịch Bhutan vào dịp từ tháng 9 đến tháng 11, bạn sẽ được thấy màu đỏ ớt này như phủ khắp thành phố, bởi người người nhà nhà đều tận dụng thời gian này phơi khô ớt để dự trữ và sử dụng. Nếu bạn là tín đồ ăn cay, một ít bột ớt khô làm quà mang về nhà sẽ là lựa chọn thú vị cho góc bếp của gia đình.
Các mặt hàng thủ công mỹ nghệ truyền thống
Ngoài các sản phẩm dệt may, hàng hóa thủ công mỹ nghệ (Tshar Zo) cũng là một phần lớn trong văn hóa và đời sống của người Bhutan. Nhờ vào nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, người Bhutan đã tận dụng các nguyên liệu như tre để sản xuất các mặt hàng như giỏ, nia, thúng… và bán cho các du khách như một cách kiếm thêm thu nhập, đồng thời duy trì ngành nghề truyền thống này.
Các sản phẩm thủ công khác có thể kể đến như tách và bát gỗ (Shag Zo), các vòng đeo cổ làm từ các loại đá và kim loại quý (Troe Ko) và các vật phẩm tâm linh như tượng đồng thờ Phật (Lug-Zo). Một lời khuyên dành cho những ai muốn mua các vật phẩm tâm linh để thờ là nên ghé vào các cửa hàng bán cho dân địa phương, bởi các vật phẩm này đều đã được ban phước hoặc được Lama làm lễ, khi mua về sẽ có ý nghĩa hơn. Tùy theo chất liệu làm sản phẩm mà giá thành của các sản phẩm trên cũng sẽ có chênh lệch tương ứng.
Xà bông hữu cơ
Các sản phẩm xà bông tại Bhutan đều là sản phẩm organic và có nguồn gốc thiên nhiên. Hầu hết các viên xà bông organic này được làm từ dầu mù tạt, sáp ong cùng chiết xuất sả và ngải đắng được chưng cất, đồng thời chứa thành phần khử trùng và chăm sóc da tự nhiên như nghệ và gừng. Các viên xà bông này được bọc với bao bì làm từ giấy deshog truyền thống của Bhutan, và tất nhiên chúng đều được cắt và đóng gói thủ công hoàn toàn.
Nông sản khô hữu cơ
Khá nhiều các loại nông sản ở Bhutan được bày bán dưới dạng sấy khô để tiện cho việc bảo quan và bán cho du khách ở xa. Có thể kể đến ớt sấy khô, các loại bơ và pho mát Yak sấy khô kết thành dây, các loại cá và thịt khô…
Đặc biệt nhất là Juma, một loại xúc xích đặc sản của Bhutan được làm từ thịt xay, gạo, và vài loại gia vị nhẹ nhồi trong ruột lợn. Nó có vị ngon và cay đặc trưng (do có khá nhiều ớt) và thường được ăn riêng, hoặc kèm với các món cơm khác. Mặt hàng sấy khô rẻ nhất bạn có thể mua tại Bhutan chính là quả óc chó, giá chỉ từ 5 BNT/quả.