Du lịch Mộc Châu - Cách Hà Nội không xa, Động Sơn Mộc Hương hay còn gọi là hang Dơi - “Tây Thiên Đệ Nhất Động” . Với diện tích 6.915m2, Hang Dơi xưa được người Thái gọi là hang Sa lai (Hang Nước) vì trong lòng núi có mạch nước ngầm lớn trong xanh mát lạnh chảy quanh năm không bao giờ cạn, là nguồn nước cho bà con thị trấn Mộc Châu.
Sở dĩ có tên Hang Dơi vì xưa kia có những đàn dơi lớn cư ngụ trong hang, nay chúng đã di cư đi nơi khác, vì thế sau này Hang Dơi trong nhiều sách du lịch mang một cái tên mỹ miều hơn là động Sơn Mộc Hương. Từ cửa du khách bước vào hang cảm thấy sững sờ khi thấy một cảnh sắc diệu kỳ hiện ra trước mắt trong ánh sáng mờ ảo từ cửa hắt vào như thể tạo hóa đã cảm tỉnh riêng với nơi đây mà nhô ra những vẻ đẹp kỳ thú. Trên trần động cao rủ xuống những dải nhũ thạch lấp lánh đủ 7 sắc cầu vồng. Nhiều khối nhũ đá chảy từ trên xuống nền hang cao tới hơn20 mét như những rễ cây đa cổ thụ to lớn thả xuống mặt đất. Trên vách động nhiều khối nhũ đá rủ xuống thiên tạo đã tạo ra nhiều hình vẻ khách nhau như: con voi, sư tử, cầy bay, kì đà. Phần giữa hang vòm động được nâng cao lên, có bức mành đá chắn đi chỉ có 1 cửa vào, phần này được gọi là buồng “ Công chúa”.
Trước cửa hang vào bên phía trái có khối nhũ đá hình người con gái đang ngồi quay sợi. Ngoài ra còn có rất nhiều nhũ đá đủ mọi hình dáng không cần gọt đẽo: đây là cây đồng tiền, cây thóc, kia là những ông tiên, cô tiên. Trong lòng hang cao ráo, rộng rãi sạch sẽ vòm hang cao vút lên có chỗ tới 15 mét . Ở đây thiên nhiên là những công trình kiến trúc và mỹ thuật thiên tạo một cách tuyệt vời. Đường nét những nhũ đá như những nét trạm trổ vừa phóng khoáng, vừa tỉa tót rất tài hoa, tinh xảo và sống động. Giữa lòng hang là “Buồng Công chúa”, du khách sẽ được nghe kể về truyền thuyết “Buồng Công chúa”. Có thể nói đây là một “cung điện lỗng lẫy, nguy nga mà chỉ tìm thấy trong các truyện huyền thoại”.
Truyền thuyết kể lại rằng: “Có một con rồng, ngao du khắp bốn phương trời, đi qua vùng này thấy sơn thuỷ hữu tình, cảnh vật như tranh, khí hậu ôn hoà bèn dừng lại làm chỗ nghỉ chân. Dãy núi có hang động, được ví là nơi thân rồng nằm, cảnh sắc trong ngày thay đổi ngoạn mục, trắng ngần lúc ban mai, xanh biếc buổi trưa, rực hồng buổi chiều, tím biếc hoàng hôn. Sau rồng trả ơn cho vùng đất đã nhả 7 viên ngọc là 7 quả núi tạo nên hang đá.
Theo kiến tạo địa lý vùng đá vôi catxtơ, trải qua hàng nghìn năm, quá trình xâm thực đã tạo nên hang gồm 3 động lớn rộng và đẹp. Trần động là vòm đá cao rủ xuống những dải thạch nhũ lấp lánh 7 sắc cầu vồng, nhiều khối nhũ đá từ nóc động chảy xuống nền hang cao tới hơn 20m. Chính giữa hang có một hồ cạn rộng chừng 200m2, giữa hồ có con rùa đá lớn, bên trái có hình đôi trai gái đang quấn quít bên nhau. Nhiều nhũ đá trong động đẹp mê hồn, người giàu trí tưởng tượng có thể nghĩ tới hình con voi, con sư tử, con báo, con hổ, con kỳ đà…thậm chí cả hình những mâm lễ vật như mâm xôi gà, nậm rượu, bánh dày, quả phật…
Trên vòm hang có nhiều hốc đá là tổ của những đàn dơi đông đúc, đen kịt từ đó mới có tên gọi Hang Dơi. Từ vòm hang những hạt nước nhỏ xuống từ một số nhũ đá trong hang, rơi nhẹ nhàng, đều đặn, hữu tình, thánh thót quanh năm hợp thành những âm thanh êm dịu cuả bản nhạc độc đáo ngàn lời. Khu du lịch Hang Dơi là điểm hẹn hò hấp dẫn của du khách trong nước và ngoài nước.
Vẻ đẹp của Hang Dơi đã được Bộ VH-TT và DL công nhận là Di tích danh lam thắng cảnh cấp Quốc gia ngày 24/1/1998. Khách du lịch Mộc Châu nói rằng: Một khi đã đến được Hang Dơi thì quãng đường hiểm trở với những con dốc kia thật “chẳng xá gì”.